Beni vrejtjet ne se nuk kam te drejte. A kam te drejte une per kete punim apo jo, ne se nuk kam te drejte me thoni perse?!. Kam vite qe kontaktoj me profesoret e larte te glues dhe ma hedhin posht pa asnje argument, thjesht me thon ”je kunder gjith botes”.
Kam mbi 5 vjet qe kam ber disa punime mbi etimologjin e shqipes, greqishtes dhe romakes(deri diku edhe rusishtes), kam ber 10 libra mbi etimologjin e ketyre glueve
. Vertetoj se cdo fiale e tyre eshte e ndertuar nga shqipia(=illiria) me bashkim te fjaleve te thieshta shqipe, fenomen qe ka ndodhur me rastin e shkrimit te glues ne lashtesi. Ajo qe me pare thuhej me ni fjali te tere, ne kohen e shkrimit u permbloth ne nje fiale te vetme. Pra shqipia asht illirishtja e lashte me fialeza te vogla e te ndara, ashte glua qe ka kriju gluet e tjera. Duke hyre per here te pare ne logjiken e ndertimit te fialeve, ku baze jan foliet shqipe ”i, in, ir = hy, hyn, hyr” dhe ”ri, rin, rir”(te cilen glutaret tan e kan hek nga fialori); -eshte folia ndimese ”e, es, et, est = eshte”; -jan emertimet e diellit dhe cdo gje qe lidhet me diellin(i cili deri von njifej si i vetmi zot), ku cdo fiale e thjeshte mer kuptim ne saj te ni vetie te DIELLIT apo ILLIT; -jan edhe nyjet e shqipes ”k = q” dhe ”t”, ku kryesorja eshte nyja ”q”. Keto jan ellementet baze te fiale formimit te fialeve te thieshta, dhe se jan te gjitha elemente te shqipes(=illires). Ku vertetohet se greket dhe romaket jan pjelle illire dhe se glua e tyre eshte glue e formuar nga shqipia.

Shembull(=example):
eg: gloria(=lavdi = glory) = g(= q) – lo – ri – a = q – la – ry – a = that – ap – enter – is =rise ap, enter ap, glorify; -with himself latin(roman) language would be): ”qui – sopra – intra – e”; -as you see, complies is only with Albanian language.
or: aquila(=shqipona = eagle) = a – q – u(hy) – il – a = is – that – enter – in star(il) – is = is – that – enters – up(in ”san” or in the ”star = il”). -with himself roman language would be: e – qui – intra – sopra(=up, in sun(=sol)); -as you see, complies is only with Albanian language.
or: candela(=candle, light = kandili, qiri qe ben drite) = k – an(=hyn) – dela(=dili) = q – hyn – dili = that – enters – dela(=dili = sun) = enters ”sun”, enters the light; -with the roman(=latin) language will be ”qui – intra – sol – e” but that is in albanian language ”c – an – dela(=dili) = q – an(=hyn) – dili = that – enters – sun – is”; -as everywhere complies is only with Albanian language.
or: dolce, dulce(=ambelsin = sweet) = dol – c – e = dol(=dill=sun) – that – is = sun – that – is = is the sun, is like the sun, it is very good (like the ”sun = dol = dil, diell). With latin language it will be ”sol – qui – e”; -complies is only with Albanian language.
Example from ancient Greek: ”dramatopios(= ai qe ben drama = he who made drama) = drama – to – pi – os = drama – te – be – esh = drama – to – do – is”. -with Greek language is: ”drama – na – kani – ine ”, as you see, complies is only with Albanian language). -and this is for all the words of ancient Greek and Roman. 
 -or the greek and roman word: latria(=λατρεια(in greek)) = worship; adoration(when you boast someone, you raises him very high = lat – ri – a = lat – ry – a = up(on high) – enter – is = enter up(on high), you boast someone, you raises him veri high(= e ryn lat, e mburr shume, e ngre lat). With Greek language would be: ”latria = apano(= on high) – to benis(to sikonis = to enter) – ine(=is) = apano – to sikonis – ine = on high – to enter – is”; -the word comply only with Albanian ”lat – ri(ry) – a”. 
-or: the Russian words ”rodill, rodit = lind, del nga erresira ne diell ose ne dit” = ry – dill/ ry – dit = enter – sun/ enter – day = enter to the sun, enter to the day, enter to the light = born, emerging from darkness into light”. With today’s Russian language would be ”vhodit – na sollncie”, but it is in Albanian language ”ry – dill/ ry – dit(= enter – to the sun / enter – to the day)”. 
Russians are Illire branch that opened up in the Caucasus and the Urals circa 1100-1200 BC, where crucified mainly with Mongols of Siberia.
Pak fjale nga librat e mi mbi romaken.
adolescens, adulescens(=ui, ultum), -[adolescens = a – dole – es – c – en(hyn) = a – diell – asht – q – hyn = hyn ne diell, hyn la, ngriet la, rritet, esht ne rritie te shpeit; -me italishten do qe ”e – sole – ce – entra”, -perputhia asht vetem me shqipen] = mosha e rinis, mosha e rrities, adoleshenca.
Apollon/is, -[ap – oll – on(hyn) = ap(=lart, mbi) – oll(=yll) – hyn = mbi – yll – hyn = ylli qe hyn mbi te gjitha yllat, dielli, perendia mbi gjith perendit] = Apolloni, perendia e diellit. -fiala mer kuptim vetem me shqipen. 
Calendae, Kalendae = dita e par muit qe sapo hyn, fillimi, hyria, lindia e muit; dita e pare e vitit, lindia e Krishtit; Kalandat greke(=illine = illire = shqiptare) = [kalanda = ka – land(lind) – a = qe – lind – a; -me greqishten do qe ”pu – gjenai – ine”; -fiala duket qe asht shqipe]// kolinda, kalinda(quet ne shqip kenga qe kendoet per krishtlindie); -jan fiale me orgjine shqipe.
Calendar-is, Calendari-um, -[calendar = ka – lend(=lind) – ar(hyr) = qe hyr(=hyn) me lindien e Krishtit, apo me lindien(fillimin) e vitit] = Kalendari, libri qe fillon me lindien e Krishtit, apo me lindien(fillimin) e vitit dhe shenon ditet dhe muit e vitit. -[edhe fiala ”Land = Toka, Dheu” eshte nga shqipia ”land, lind”; -sepse Toka(=Land) asht ajo qe ”land, lind = piell, ben, krijon, prodhon”].
Shenim: Krishterimi flet me gluen shqipe, kurse ne qe jemi shqipetare, na thone se nuk jemi vendas ne Ballkan dhe nuk jemi ne illiret?! -gjithe kjo eshte per ”merit” te glutareve ”tane”.
Candela(=kandili, qiri qe ben drite), -[k – an(=hyn) – del – a = q – hy – dil(=dill) – a = hyn dill(diell), hyn drit; -me vet romaken do qe ”c – intra – sol – e”; -kuptimi i fiales del vetem me shqipen; -po keshtu edhe ”centila = shkendia”]. 
carpentarius, -[caro – pen – ta – ri – us = karro – ben – te – ry(eci) – ish] = ai qe ben karro, ai qe ben karron te ry(eci); ai qe monton plotesisht ni karro dhe e ben gati te ”ry = eci”; -me romaken do qe: caro – facio – ce – intra – est; -(=amaksopigos(greqisht) = amakso-pi-g-os = amaksa(=karro) – be – g(=q) – ish); -kuptimi ne te dy rastet del vetem me shqipen(dhe lidhet me ”berien(montimin) e karrove, monton plotesisht ni karro, e ben te ”ry = eci”).
carrucarius(=karrocieri), -[karruca – ri(=ry) – os = karroca – ry – ish = ryn(nget) karroca]. -(eshte vetem ne shqip dhe romake; -dhe: cocchiere(italisht)).
cylindrus(=cilindri, cilindru), -[ci – lin – dru = qe – lun – dru = dru i dreit, qe lun(levis, rrotulloet)] = cilindri, cilindru. -duke qen fiala per druret e trashe e te dreite ne forme rulash apo cilindrash qe perdoreshin ne vend te rrotave ne lashtesi per transportimin e gureve te medhenje, qe i perdornin per ndertime muresh dhe piramidash. -fiale e perboteshme qe ka dale nga shqipia, ashtu si kane dale dhe shume te tjera.
elegans, elegante(elegant, i mir(i gjat dhe i bukur), çdo gja e mire i bukur dhe i gjate); -[ele – g – an(hyn) – s = yll – q – hyn – esht = hyn ne yll, hyn la = i lart e i pashem si ”illi=dielli”; -me romaken dhe italishten do qe ”sol – qui – intra – est/ sole – ce – entra – est”; -eshte shqipja e vetmja qe spjegon fjalet].
formula(=forme e persosur; -nga ”forma”), -[form – ul(=yll, diell) – a = form e persosur(si ”yll=diell”)] = forme(lloj, model, tip) i mir; form e mire, i mire; tip(formula), rregull, kanun; rregull matematik apo fizik; -(shprehje: trup i mire, me pamje te mire, e persosur; -etj = formula). -me romaken apo me italishten do qe ”forma – sole – e”; -por eshte shqip: ”forme – yll – e(esh)”.
iluminate, -[ilu – m – in(hyn) – at = illi(=dielli) – b – hyn – asht = hyn diell, hyn drit; -me greqishten do qe: ”ilio – pu – beni – ine”, -ku edhe ”ilio = illi, ylli”, greket i thon ”asteri = illi”, me gjithate e themi edhe ”ili, ilio = dielli”, ku do ishte ”ilio – kani(pu) – beni – ine”; -me italishten do qe: ”sole – ce – entra – e”; -nga te gjitha asht vetem shqipia qe perputhet me zberthimin e fiales] = i bardh, i ndriçem; qe zbardh, qe ndriçon, qe shkelqen.
India = [in(=hyn) – dia = hyn – dia(=dielli) = ana e lindies, ana e hyries Dias(=diellit); -teoria se ”india” ka mar emnin nga lumi ”indu” asht ni prrall mashtruse; -lumi ”indu” ka mar emnin nga vet ”india”, qe do te thot ”lindie”, ana e hyries ”dias = diellit”; -ashtu si ”Asia = Azia”; dhe ”Siria”; -dhe deri sa keto emertime tregoin lindien, atehere tregon se jan ven nga ni popull qe jetonte ne perendim(nga ”illiro-pellazget”)].
Pake fjale nga greqishtia e lashte(nga librat e mi).
grama ”A”.
αδελφο’ς – adelfo’s(=vella), -from: (α + δελφυ’ς = a – nji bark); -ku ”delfus = del – fus(fut) = del(nxier) + fut = barku; mitra e femres”; -qe ka dhene edhe fialen ”adelfus = vellezer, te ni barku”.
αλεκτρυω’ν – alektri-on, -[shpend fluturus – hyn = shpend fluturus, qe hyn la; – ku ”alektri(=shpend, shpand) = ale – k – t – ri = ylla(=lart) – q – t – ry = ryn la(ne ylla), fluturon”], nga [αλε’κτωρ] = pul; kapo’sh; shpend. -me greqishten do qe: ”asteria – pu – na – beni = pu beni apano(sta asteria), beni psila”; -perputhia asht vetem me shqipen.

αλκυω’ν – alkio’n, -[1- ali'(als) – ki – on = det – qe – on(hyn)/det gjuan; -2-al – ki – on(=hyn) = yll(la) – qe – hyn = hyn ne yll, hyn la, fluturon la; -ma shume jam per spiegimin ”2”], thon [α’γνωστη – e pa n(j)our] = falkon, shpend qe gjuan peshkun ne det(skifter = skipter deti).

ανατολη’ – anatoli’, -[1- ana + doli = ana + e dalies = ana e dalies/ ana e lindies diellit”; 2- ana – e dolit(=diellit)// ose: ana(=hyn) – toli(=Dielli)], nga [ανα-τε’λλω = ana- tell – o(=hy) = ana – diell – hy = ana e hyries diellit] = lindie e diellit/ lindie/ ana e lindies/ interval kohe gjate te cilit lind dielli apo ndoni yll. -me greqishten do qe: ”i plevra – iliu = i plevra pu beni o ilios”; -fiala shkon vetem me shqipen.

ανατολικο’ς – anatoli-k-o’s, – [lindor – k-os = lindor – q – ish/ ana – doli(dielli) – q – ish/ -ose: ana(=hyn, hyria) – Dillit – k – os = hyria e Diellit; ana e hyries se Diellit(dolit); -me greqishten do qe ”beni – ilios – pu – ine”, -perputhia si kudo asht vetem me shqipen], nga [ανατολη’ = lindie, ana e lindies diellit] = lindor.

Γ γ
γα’λα – ga’la, -[g – al(=yll; diell) – a = asht i pari ushqim; asht ma i miri(si dielli, ylli); asht i bardh(si drita e diellit); -me greq. do qe: ”pu – asteri(ilio) – ine”, -perputhia asht vetem me shqipen] = qu’mesh(klumesh), ta’mli.

γαλα’κτινος – gala’ktinos, -[γαλα(klumesh) – k-t-in(hyn) – os; -(gala – pu-na-beni – ine, -do qe me ”greek” e sotme, -ku edhe ”ga’la” spiegoet vetem me shqipen) = gala – q-t-hyn-eshte = ne gala hyn, gala ber, i ber nga gala(= nga klumshi)], nga [γα’λα] = prei klumeshi; prodhim klumeshi/ i bardhe, i bardhe si klumesh.

γαλακτοποσι’α – gala-k-to-pos-i-a, -[klumesh – k-te-pish – i(hy) – a = klumesh – q – te-pish – hy – a(ash) = hyn ne ata qe pi klumesh/ -dhe: klumesh – q – te – pos(besh) – i(=hy) – a = hyn ne ata qe bon klumesh], nga [γαλακτο – πο’της(potis)] = pirie qumshi/ ushqim me prodhime qumshi/ qumesh bosh(=besh, punosh).
-(me greek e sotme do te qe: ”ga’la – pu-na – pi – ine”; -ku edhe vet fiala ”ga’la” zbertheet vetem me shkipen: ”ga’la = g – al(yll, diell) – a = i bardh(si Dielli(ylli)); i pari ushqim(si Dielli(ylli)).

γαλουχε’ω – gal-uqe’-o, -[gala – uçe'(ushqe) – o = gala(klumesh) – ushqe; -ku: ”uqe’ = uçe’ = ushqe’ ”], thon nga… [γα’λα + εχω(= eko = kam; -etj), -por ska lidhie me ”exo”; -greket mundoen te japin spiegim te gabuar(ku te mos duket shqipia)] = ushqeem me klumesh, pi klumesh/ (metaforik): ushqei; i (j)ap di’e.
(me greek e sotme do qe: ”gala + trefome”).

γαλoυ’χησις – gal-u’qis-is, -[gala – uqis(ushqesh) – is = klumesh – ushqesh-ish], nga [γαλουχι’α] = buzzenia(thithia e qumeshtit me buze nga femia); ushqimi me qumesh; te ushqehesh me qumesh, te ushqesh dike me qumesh. -me greqishten e sotme do qe ”gala – trefese – ine”; -perputhia si gjithemon asht vetem me shqipen.

Shenim: Fialet e me siperme qe permbain fialen ”gala = klumesh” jan nga fialet ma te lashta illire(=illine = ”greke”), dhe te gjitha kan kuptim shqip. 
Me poshte keto fjale jan te interpretuara edhe ”greqisht”.

γα’λα – ga’la, -[g – al(=yll; diell) – a = pu – al(asteri; ilio) – ine = ine asteri(=al), ine o protos fagito, ine o kaliteros fagito(san to ”al = asteri”), is aspro(san to fos pu kani to ”al = asteri; i to ilio”); -me tin elliniki glosa tha itan: ”pu – asteri(ilio) – ine”, ala ine ”g – al – a = pu – asteri – ine”; -συμμόρφωση pigeni mono me tin alvaniki glosa] = qu’mesh(klumesh) = gala.

γαλα’κτινος – gala’ktinos(ine apo to gala, beni se gala, ine paragogji tis galas/ ine aspros(san to gala), -[γαλα(=klumesh) – k – t – in(=hyn=beni) – os = gala – pu-na-beni – ine = beni se gala, ine apo gala; ine ‘aspro’ opos ine to gala(etsi tha itan me tin simerini elliniki glosa); -bori na pis ke ”gala – ktizmeni – os(=ine)”; -ala: gala – k – t – in(=hyn=beni) – os = gala – pu – na – beni – ine” ine mono apo tin alvaniki glosa].

γαλακτοποσι’α(gia na pinis gala; fagito pu to kanis(=pis) apo gala, paragogji tis gala(pu to pis(=kanis) apo gala); – gala-k-to-pos-i-a, -[klumesh – k – te – pish – i(hy) – a = klumesh – q – te – pish – hy – a(ash) = gala – pu – na – pini – beni – a(=ine)/ -ke: klumesh – q – te – pis(=besh=kanis) – i(=hy) – a = gala – pu – na – pis(=kanis) – hy – a(=ine)/ -ke: klumesh – pish – a = gala – pinis – a(=ine)/ ke: klumesh – pis(besh) – a = gala – kanis – a(=ine); -συμμόρφωση pigeni mono me tin alvaniki glosa].

γαλουχε’ω – gal-uqe’-o(=trefome me gala), -[gala – uçe'(ushqe) = gala(klumesh) – ushqe = gala – trefome/ ke: ”gala – trefo(kapion)”; -pu: ”uqe’(= uçe’ = ushqe’) = trefome, trefo(ellinika)”; -συμμόρφωση pigeni mono me tin alvaniki glosa].

γαλoυ’χησις – gal-u’qis-is(=na trefese me gala, na pinis gala), -[gala – uqis(ushqesh) – is = klumesh – ushqesh-ish = gala – trefese – is(=ine)]. -συμμόρφωση pigeni mono me tin alvaniki glosa].

γαλουχι’α – galouqi’a(=na trefese me gala; na fas ke na pinis gala) -[gala – uqi'(ushqe) – a = klumesh – ushqe – a(=ash) = gala – trefese – a(=ine); -συμμόρφωση pigeni mono me tin alvaniki glosa].

Σημείωση: Ta parapano logia ine apo ta pio palia logia tis ellinikis glosas; -opos ta vlepete, to noima to pernun mono me tin allvaniki glosa.

Δ δ (dhe’lta(=delta)).

δαλερο’ς – dalero’s, -[dale(=diell) – ro – os = diell – ry – esh = ryn ne diell(=dale), asht e nxet(si ”dale = dille, dielli”); -me ”greqishten” e sotme do qe: ”ilio – beni – ine”; -asni perputhie me greqishten, perputhia a vetem me shqipen], nga [δαλο’ς] = ajo qe digjet/ e nxete, qe dieg.

δει’λη – dhi’li, -[dil(diell) – i(hy) = hyria(fundosia, perendim) i Diellit], nga [δει’ελος] = von ne da’rke, koa kur iken dielli/ koha e ngrenies da’rkes/ da’rke, mbre’mie(= δειλινο’)// Shprehie: di’li mesimvri’a = Dielli mesdi’t; -dei’li(di’li) opsi’a = dielli + ops(shikim) – i(hy) – a = dielli perendon(iken ”opsi = pamia”); von ne da’rke(kur iken ”dili”).
[ne fia’let e greq. se vieter ne shumicen e rasteve e nita fia’le ka shume kuptime, shpesh edhe te kunderta; -kio i detikohet vetis se dy fishte qe kan foliet ”i, in, ir, is; ri, rin, rir, ris(rysh)” te cilat (j)apin si pohoren dhe mohoren].

δειλινο’ς – dhilino’s, -[dil – in(hyn) – os = Dill(diell) – hyn – esh = e perendimit, e hyries ”Dilit(Diellit)” esh], nga [δει’λη] = ajo qe baet ne mbre’mie(da’rk), e mbre’mies, e da’rkes. -me greqishten e sotme do qe: ”ilio – beni – ine”; -perputhia a vetem me shqipen.

δειλο’ς – dhilo’s, -[dil – o(=hy) – os = diell – hy – esh = hyn ne diell, hyn larg, shkon larg, iken, largoesh, shkon larg(deri ne dill); -me greqishten e sotme do qe: ”ilio – beni – ine”; -perputhia a vetem me shqipen], thon nga [δει’δω] = i lodhur(=lo – d – ur = la(=larg; ill(diell)) – t – hyr = hyn larg, shkon larg(ne ”ill=dill”))/ (j)o burr/ friks, i tre’mb(qe ja mbath, qe iken, qe largoesh(shkon larg deri ne ”dill=diell”)/ nieri kot, pa vlere/ i lodh, i vu’it, i mundu’.

Shenim: Me poshte keto fjale jan te interpretuara edhe ”greqisht”.

δαλερο’ς – dalero’s(auto pu kieete/ zesto, pu se kei), -[dale(=diell) – ro – os = diell – ry – esh = ilio – beni – ine = beni ston ilio(=dale, dile), ine zesto(san to ”dale, dile = ilio”); -me tin simerini elliniki glosa tha itan ”illio – beni – ine”, ala ine ”dale – ro – os”; -leksi pigeni me tin alvaniki glosa].

δαλο’ς – dhalo’s(=fotia, δαδιά, δαυλούς/ αστραπή/ ilio/ arkeos, palios), -[dal – os = diell – esh = zestos, pu se kai ine(opos ine o ”dalos = ilios”); -leksi perni noima mono me tin allvaniki glosa].

δει’λη – dhi’li, -[dil(diell) – i(hy) = diell – i(=hy) = ilio – beni(=pigjeni sti dhisi), ο ήλιος(=dili) πηγαίνει στη δύση] = arga to vradhi(otan feugji o ilios(=dili))/ skotadhi; vradhi(= δειλινο’)// frasis: di’li mesimvri’a = Dielli mesdi’t(=ilio sto mesimerino); -dei’li(di’li) – opsi’a = dielli(=ilio) + sti dhisi tu.

δειλινο’ς – dhilino’s, -[dil – in(hyn) – os = Dill(diell) – hyn – esh = ilio – beni(pigjeni) – ine = ine tis dhisis, ine vradhinos(otan feugji o ”ilios = dili”)] = auto pu gjinete to vradhi, vradhino, pu gjinete otan feugji o ilios(=dili). -me tin simerini elliniki glosa tha itan: ”ilio – beni – ine = otan beni(feugji) o ilios(=dilos)”; -ala ine ”dil – in – os”; -to arkeo leksi pigjeni mono me tin alvaniki glosa.

Δη’λος – Di’los, -[die – ill – os = mera – il(=asteri) – os(=ine) = ine to asteri(=ili) pu kani ”die = mera”, pu kani fos = o ilios(=dilos, dili, -sta alvanika)] = to nisi Dilos; ”Δη’λος = Di’los = Dielli(=o ilios) = Apolloni” (to nisi Dilos, o ieros topos ton arkeon ellinon(=illiron) pu γιορτάστηκε για ton illio(=dili, dilo = Apolloni). -to onoma ine apo alvaniki glosa.

Vazhdoim me poshte me disa fiale te tjera.

δελφι’ν(= δελφι’ς) = del-fi’n, -[del – futet(fundoset); -se delfini noton keshtu: her ”del” dhe her ”futet” ne ui; -delfini eshte kafsha e vetme detare qe noton ne kte forme], nga [δελφυ’ς(= barku) = del(nxier) + fut(fus); -qe ka dhene edhe fialen ‘greke’: ”adelfus = a – delfus = a + nje bark = te nje barku, vellezer] = delfi’n; skulptur delfi’ni.

δελφυ’ς – del-fu’s, -[del – fus = del – fut = del(nxier) + fut = barku/ mitra e femres/ kerthiza; -dhe: ”adelfus(=vllezer = te ni barku) = a + delfus = a(= ashte) + 1 bark(=delfus) = te lindur prei 1 barku = vllezer”] = ba’rku/ mitra e femres/ kerthiza.

Δη’λια – dhi’lia, -[dilli(=dielli) – a = dielli-ashte; e diellit ashte; -ku: ”Dili = Dielli = die + elli = elli(ylli) qe ban die(dit, drit)”; -fiala shqipe ”dielli” asht ma e plote se ajo ”greke” ilios, -se ”ylla” ka plote, por ylli qe ban ”die = dit, drite” asht vetem ni], nga [Δη’λος] = fest per nder te Apollonit(perendia e Diellit) qe behei ne Δη’λο(mendimi im eshte se fiala eshte per Dilin(Diellin), fest qe ba’ei ne ishullin Di’los pran Mi’konos, ne ishuit qikladhes(midis Athines e Kretes).

Δηλιασται’ – dhili-aste’, -[dili – ast – e(hy) = Dielli – asht – hy(shko) = qe hyn(shkoin) ne ishullin Dillo(afer ishullit Mikono)], nga [Δη’λος] = perfaqsusit e qyteteve qe dergoheshin ne Δη’λο per festen e ”Di’los = Apollonit = Diellit(auto)”.

Δη’λος – Di’los, -[die – ill – os = esh illi qe ban die(=dit, drit) = dili, dielli] = i’shulli Dilos; ”Δη’λος = Di’los = Dielli(auto) = Apolloni” (Dilos eshte ne i’shuit Kikla’dhes, ne Egje’ midis Athi’nes dhe Kre’tes, afer Mi’konos, mbaet si vend i sheit i grekve te lashte(=illinve = illirve) se ishte vendi ku festohei per ”dilli, dillin”.

Ee
ειλικρινη’ς – ili-k-rin-i’s, -[ili(=ylli, dielli) – k(q) – rin – ish = ryn diell(dit, drit); -me greq. e sotme do qe: ”asteri(ilio) – pu – beni – ine”, -si kudo perputhia asht vetem me shqipen], thon [αβε’βαιη – jo e vertetu] = i pa diallzu, i çilter; i paster; orgjinal.

Ηη
Shenim: Ne lashtesi, gjithe planetet(perfshi edhe ”dilli, tilli = dielli”) ishin me ni emertim dhe me ni kuptim, ishin te gjith ”ylla, illa”; -edhe ”dilli, tilli = dielli” ishte ni yll(ill); -por illiret e cilesuan ”dilli, tilli = dielli” per te thene se ai ishte ”illi” qe ben ”die = dit, drit”; -pra: ”dielli = die(=dit) + elli = elli qe ben die(=dit, drite)”; -mund ta thuash dhe ”illi” qe eshte ”die, dio = zoti”; -por une jam per kuptimin e pare(illi qe ben ”die = dit, drit”).

ηλε’κτωρ – ile’ktor, -[ile – k-t-or = ile – q – t – yr = ile(= drit; diell; yll) – q – t – yr = hyn ne diell, asht diell, asht si diell], thon [α’γνωστη – pa niour(= nour, njour) orgjina e fiales] = i ndritshem, si Diell, rrezatus. -me greqishten e sotme do qe ”ilio – pu – na(se) – beni = beni se ilio, ine san to ilio”, -si kudo perputhia eshte vetem me shqipen.

Ηπειρος(=Ipirus); -(= Epiri, jugu i Shqiperis; etj(si me poshte)), -[ep(=la) – ir – us = la – hyr – ish = hyn la, vend i ngritur, vend malor] = Epiri(jugu Shqiperise), toke, vend qe eshte mbi nivelin e Detit, qe esht mbi(lart)/ siperfaqe e madhe toke(mbi uj), kontinent/ vendet mesdhetare, gjith vendet e larta, qe jan mbi uj/ Azia, vendet Aziatike.
Κ κ

καλλονη’ – kalloni’, -[k – all(yll, diell) – on(hyn) – i(ish) = q – yll(diell) – hyn – ish = qe hyn ne yll(diell); e bukur dhe e mir (si ”ylli = dielli”); -me greq: e sotme do qe ”pu – asteri(ilio) – beni – ine”; -si kudo perputhia asht vetem me shqipen], nga [κα’λλος] = bukuri, pamie e bukur/ grua e bukur.
Sinonim: καλλοσυ’νη – kallosi’ni (=q – yll – ish – ini(hyn) = qe ne yll esht hyn)= bukuri/ miresi.

καλο’ς – kalo’s, -[k – all(yll, diell) – os = q – yll – esh = eshte yll, asht ma i miri nga te gjithe; -shprehie qe perdoret edhe sot ne te niten forme ne shqip, pavaresisht se glutaret ”tan” nuk e kan vene ne fialorin qe kan ber…?!!. -me greek e sotme do qe: ”pu – asteri – ine”, -asni perputhie, perputhia si kudo a vetem me shkipen], thon [αβε’βαιη – pa n(j)our orgj. e fiales] = i mir, i bukur/ i deshiru/ i shi’shem/ i shkelqym, i veçant/ i dreit, i vlefshem/ i pershtatshem/ kryesori, ma i rendesishmi.

L l
λειτουργι’α – lit-ur-gji’-a, -[1- lit(=lat, lart) – ur(hyr) – gji’ – a = lart – hyr – qe – a = hyn la(lart), shkon te zoti, i dreitoesh zotit(illit, diellit) qe asht la; 2- nga ka dale dhe ”lut(lus) – hyr – qe – a = hyn lutie, lutesh; i dreitoesh zotit lat(lart)”], nga [λειτουργε’ω-ω] = veprim, kryerie e ni pune/ grumbullim i gjith popullit per festa fetare per te nderu apo adhuru zotin. -spiegimi ”1” me greqishten do qe: ”pano – beni – pu – ine = beni apano, beni sto Theo”; -perputhia asht vetem me shqipen.

Shenim: Gjith bota e krishter flet gjuhen e krishterimit me ane te gjuhes shqipe, kurse neve na thote: ”ju nuk jeni qe ketu, ju u solli turku ketu”????????!!!!!!!;;;;;.

λειτουργο’ς – liturgo’s, -[lit(lat, lart) – ur(hyr) – g – os = lart – hyr – q – esh = lart hyn, hyn lart(ke zoti), i lutesh zotit; nderton(ngre lart diçka)], =veprus, qe ben diçka, qe ngre diçka larte, i zoti, i aft/ teknik, zanatçi, qe ben gjera me vler, qe ben shpikje te reja/ qe ben shume gjera, i ben te gjitha// qe eshte ne sherbimet e larta shoqerore// ai qe kryen sherbimet fetare ne kishe, qe eshte adhurus i zotit. -me greqishten do qe: ”apano – beni – pu – ine”; -perputhia asht vetem me shqipen: ”lit – ur – g – os = lat – hyr – q – esh = hyn lat, hyn ke zoti”.

Shenim: shikoni dhe mbaresat e fialeve me larte, te gjitha jane e glues shqipe.
Tt
Shenim: Ketu, te germa ”T”, do te shikoni se si emertimi i diellit esht i dhen me te gjitha llojet e zanoreve: ”tali, teli, tili, toli, tuli = dili, dali, deli, doli, duli = dili, dilli, dielli”; -pra ne lashtesi nuk ka patur keto rregulla gramatikore qe jane sot; -si emrat edhe foljet thuheshin me te gjitha llojet e zanoreve, per te krijuar fjale te ndryshme qe te ishin te dallueshme nga njera tjetra.
ταλαιπωρι’α – talepori’a, -[tale(=dile, diell) – po – ri – a = diell – bo – ry – a = ryj ne diell(=tale, dile), ryj shume larg, shkoj larg (si ryn ”tale = dile”), vij verdall (si ”tale = dile, dielli”) = lodhem, mudoem] = vuitie, mundime, lodhie. -me greqishten do qe: ”ilio – kani – beni – ine = kani pu beni ston ilio”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
ταλαι’πωρος – tale’poros, -[tale – po – or(=hyr) – os = diell – bo – hyr – esh = hyn ne ”tale = diell”, shkon larg(deri ne ”tale = dile = dill, diell”), vin verdall (si ”tale=dile, dilli”) = lodhesh, mundoesh] = i vuitun e i mundu, i lodhur, i torturu nga lodhia, fatkeq.
τα’λαντον – ta’lanton, -[talante – on(=hyn) = lekundie – hyn(ben); -ku: ”talante(= lekundie) = tale – an – t – e(esh) = dile(=diell) – an(=hyn) – t – ish = hyn ne ”tale=diell”, lekundesh si dielli gjat rrotullimit te tij(lart-posht; maitas-diathtas, lindie-perendim, veri-jug); -se fillimisht menonin se ishte dielli qe rrotullohej dhe jo Toka] = lekundie/ dallgezim/ peshore, krau horizontal i shkallezu i peshores. -”talante” me greqishten do qe: ”ilio – beni – na – ine = beni se ilio, kunai san to ilio”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τα’λαρος – ta’laros(tellaros), -[tall(=dall=dill, diell) – ar – os = diell – hyr – esh = hyn ne diell, asht shume i madhe] = kosh apo shporte e madhe e ber me thurie(pleksie). -me greqishten do qe: ”ilio – beni – ine”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τα’λας – ta’las, -[tall – a(hy) – as = tell(=dell, diell) – hy – esh// -ose: tal – as = dill – ash = diell ash, hyn ne diell, shkon shume larg(deri ne ”tell=dell=diell”), vin verdall (si ”telli = delli, dielli”)] = i allakat(ur), i vuit, i mundu, i lodhun shume, qe s’di çte beje. -me greqishten do qe: ”ilio – ine”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τελαμω’ν – telamo’n, -[tele(=dele = dielle) – m – on(=hyn) = diell – b – hyn = hyn ne diell, hyn larg, asht e gjate] = rrip, shirit, litar, lidhese e gjate; -(tele bakrri, etj). -me greqishten do qe: ”ilio – kani – beni = beni mekri ston ilio, beni makria”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τελε’θω – tele’to, -[tele(=dele=dielle) – et – oo(hy) = diell – esht – hyj = hyj ne diell, jam akoma ne drit, rroj, ekzistoi] = jam, ekzistoi; rroj.
τε’λε(ι)ος – te’lios, -[tele – i(=hy) – os = diell – hy – esh = hyn ne diell, del lart, del ne krye, e perfundon plotesisht; i ber, i perfundu; i piek, qe ka arrit ne fund(se dielli konsiderohei se ishte fillimi dhe fundi(ishte krijusi))] = ai qe ka arrit ne fund, asht piek plotesisht; i persosun, i perkry, i piek, i perfundu plotesisht; i piek ne mosh, i ber burr; çdo gje e perfundu plotesisht edhe sakt. -me greqishten do qe: ”ilio – beni – ine”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τελειο’της – telio’tis, -[telios – t – is = i fundit, i skait; i perfunduar – t – ish] = fundi/ ai qe ka arrit ne fund. -me greqishten do qe: ”telios – na – ine”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τελειωτικο’ς – teliotiko’s, -[teliotis – k – os = perfundus – q – esh] = ai qe ka aftesi te perfundoi diçka. -me greqishten do qe: ”iliotis – pu – ine”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
Shenim: shikoni edhe mbaresat e fjaleve me larte, te gjitha perputhen vetem me shqipen; -(”-os, -is; -t – is; -k – is(=q-ish)”; -greqisht jane: -”-ine, -na-ine; -pu – ine”).
τελετη’ – teleti’, -[tele – et – i(=hy) = dele(=dielle) – esht – hy = hyn ne diell, hyn la, i del ne krye, e perfundon ni pune// hyn ne ”tele = dele=diell”, hyn ke zoti(=dielli), i falesh zotit(=diellit)] = dalie ne fund, perfundimi i plote i diçkae/ veprim fetar ne kishe, kryeria e luties ndai ”zotit = teli, diellit”. -me greqishten do qe: ”ilio – ine – beni = ine pu beni ston ilio”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τελευται’ος – teleute’os, -[tele(=dele=dielle) – ut – e(hy) – os = dielle – esht – hy – esh = hyn ne diell, hyn ne skain ma te larget] = ajo qe ndoth ne fund; qe ndodhet e fundit. -me greqishten do qe: ”ilio – ine – beni – ine”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τελευτη’ – teleuti’, -[tele – ut – i(hy) = dele(diell) – esht – hy = hyj ne diell, hyj la, dal persiper, dal ne krye, e kryj(e perfundoi) plotesisht// hyj ne diell(=zot), vdes, hyj prap te krijusi(dielli=zoti)] = berie, kryerie e ni procesi perfundimtar/ marim, fund, vdekie/ rezultati perfundimtar.
τελε’ω – tele’o, -[tele – o(=hyj) = dielle – hyj = hyj ne diell, hyj ne fund] = mbaroi, jap fund, perfundoi, bai(kryei) plotesisht/ vdes, mbaroi, arrij ne fund/ kryj zakonet fetare(lutien ndaj ”zotit=telit, diellit”)/ pagui taksen(taks per perfundimin e ni pune, apo taks per zotin(=telin=diellin)); -etj.
τελωνει’α – teloni’a, -[tele – oni – a = dielle – hyn – a = hyn ne diell, hyn larg, hyn ne skai(ne fund), e perfundon ni pune, i del e fund(ne ”tele = dile, diell = zot”)] = fundi(mbarimi) i ni pune/ pagimi i taksave; vend pagimi i taksave. -me greqishten do qe: ”ilio – beni – ine”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τη’λε – ti’le, -[til – e(hy) = dill(diell) – hy = hyn ne ”til = dill, diell”, hyn shume large(ashtu si hyn ”tili = dili, dielli”; -ashtu si hyjn edhe rrezet e ”tili= dilit” qe hyjn ne pafundesi)] = larg, shume large. -me greqishten do qe: ”ilio – beni”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.
τηλο’θι – tilo’thi, -[til – ot – i(=hy) = dil(=diell) – esht – hy = hyn ne diell, hyn shume large; apo: hyn deri ku hyjn rrezet e diellit(ne pafundesi)] = larg, shume large.
τηλο’σε – tilo’se, -[til – os – e(hy) = dil(diell) – esh – hy = hyn ne diell, hyn shume large(si edhe ”tili = dili = dielli”); apo: hyn deri ku hyjn rrezet e diellit(ne pafundesi)] = large, shume large.
τινα’σσω – tina’sso, -[tin – as – oo(hyj) = tun(=tund) – ash – hyj; -(si e kuptoim sote); -ku: ”tin = tun(tund) = te – in(hyn) = hyn ne ”te=the, teo, dio = dill” = hyn ne diell, tundet si dielli(qe shkon ”la-posht, maitas-diathtas, lindie-perendim, veri-jug”)] = tund, lekund/ tundem, lekundem. -me greqishten do qe: ”kuna – ine – beno = beno se kuna = kuniso, kunao”; -spiegimi i fiales del vetem me shqipen.