Seri tregimesh (Kërkoni me emrin e autorit për të lexuar tregimet)

Nga SOTIR ATHANASI 

            Pse bëhen kaq të këqinj të rriturit, xhaxhi Shpëtim? Pse janë kaq pa turp? 

            Me këto fjalë mbyllet tregimi I dytë. Tani le të ndjekim vazhdimin e të tretit: 

            Unë u befasova. Nuk e di si do të reagonit ju përballë këtij sinqeriteti fëmijëror. Ajo akuzonte. Dhe e bënte këtë me pafajësinë e moshës. Se kjo vogëlushe, padashur, kishte bërë prokuroren. Mua më duhej që me vetëdije të luaja rolin e avokatit të djallit për të mbrojtur kategorinë e vërsës që përfaqësoja. Dhe s’e kisha të lehtë. Aspak.
            – Dëgjo këtu, moj xhane: Ca detarë të egër e të vrazhdë, nuk mund të themi se përfaqësojnë të rriturit. Ata, shumë-shumë, me veprimet e tyre tregojnë vetveten. Asgjë më tepër. Të ashpër si dallgët e egërsuara të detit dhe kaq. Ne s’kemi pse kërkojmë më shumë prej tyre.
            – Pse? Nuk e di unë, xhaxhi Shpëtim? -tha ajo përmes lotësh.- Nuk e di?
            – Çfarë?
            – Atë, pse janë grumbulluar sa nga Italia e sa nga Greqia, hallat e xhajat e mia?
            – Pse na qenkan grumbulluar sipas teje, përveç se të çmallen me njëri-tjetrin nga kjo ndarje emigruese?
            – Për gjyshen.
            – Pse?
            Ajo ngriti kryet. Më pa në sy me një vështrim sikur donte të thoshte: vërtet nuk e kupton arsyen? –  dhe si një paditëse juridike e njëmendtë lexoi me vendosmëri akt-akuzën:
            – Se asnjë nuk do ta mbajë, ja sepse.
            Dhe vajza shpërtheu në të qara. Ajo nuk mund të ndalte dot lotët që i rridhnin faqeve çurg.
            – Gjyshja është më keq se Dronti. Pa krahë, pa fuqi. Edhe kur ecën, i ikën trupi sa në një qoshe në një tjetër. Kurse ka nga ata 

(dhe vajza ktheu kryet andej nga vinin zërat, lart në verandë), ka nga ata , që e tallnin paturpësisht gjyshen: bën vetë, thonë. Ç’mjerim për ta!
            Unë instinktivisht ngrita kryet dhe pashë se mamaja ime kishte dalë në ballkon bashkë me tim atë dhe në mos për t’iu shmangur acarimeve pa bereqet, që kishin shpërthyer mes vëllezërve dhe motrave, ku kryefjala qe nëna e tyre, për të dëgjuar, ashtu si tinës, se ç’mendim kishte Ledina, ata qenë shkëputur. Se kjo ishte personazhi më i vogël që u ndodh në oborrin e asaj vile të bukur, ku s’kishte munguar, qoftë edhe modest, kontributi i kësaj gjysheje për të cilën luhej ping-pong.
            Qe çasti më tronditës për këdo, kur Ledina nuk mund ta mbante dot brengën e ndryrë brenda atij gjoksi të vogël që si një duf shpërtheu në lot. Kaq mjaftoi që prindërit e mi të futeshin sërish brenda asaj sherrnaje. Im atë dëgjohej më shumë se ishte dhe më i papërmbajtur, në raste të tilla. Ndjenja kryqëzohej me dhembshurinë dhe triumfonte mbi arsyen. Atëhere, çdo gjë merr drejtimin jashtë kontrollit. Nga ana tjetër: domethënë këtu poshtë, Ledi më thoshte se kot e kanë. Gjyshja do të rrijë me mua. Ja këtu, në këtë cep të verandës. Dhe shkoi pranë saj.
            Vetëm atëherë unë pashë se në një minder, pështjellur me shall dhe pallton e saj, fërgëllonte gjyshja, e cila ishte edhe imja. Dhe për të duhet të turpërohesha edhe unë, se hyja në kategorinë e të rriturve dhe sepse, Ledina me siguri që në këtë thes do të më fuste. Prandaj i vajta pranë. I putha duart me respekt dhe i thashë:

            – Mos u mërzit, gjyshe! Ti gëzon dashurinë e gjithë fëmijëve të tu. Edhe dashurinë time, që të dua pamasë.
            Kaq. Asnjë fjalë më tepër. Dhe mbeta si i shushatur. Mbas pak u shkëputa, sepse dëgjova që babai zbriti me vrull nga shkallët dhe erdhi pranë saj.   Ishte e para herë që e shihja tim at të përlotej.   Ai kishte zbrazur, atje në sherrnajë, kumtin e Ledinës. Kishte humbur drejtshimin dhe në fytyrë ishte bërë flakë i kuq.  Puthi ato duar të rreshkura të gjyshes si të ishin të nënë së tij dhe u hodh në oborr.
Porta metalike e avllisë ishte gjysmë e hapur dhe dikush e shtyu. E para hyri tezja ime. Pas saj, i shoqi. Babai s’pati kohë ta takonte tezen se iu drejtua burrit të saj, që për tim at ishte baxhanak, por ky i fundit foli përpara tij:
            – Ç’keni kështu, deri në autostradë ta dëgjova zërin sapo zbrita.
            Im at mbase donte t’i thoshte: vërtet kaq fort paskam sokëllirë? Por ai e dinte se tjetri nuk e kishte zakon t’i zmadhonte gjërat, prandaj me një ton mallëngjyes, ku brenda tij dridhej jo vetëm nota e maturisë që sillte pendimi e mos-zotërimi i vetvetes, por edhe ikja idhnake prej saj dhe tha:
            – Pesë minuta më parë të kishe ardhur, or baxhanak! Pesë minuta!
            Dhe pas pak:
            – Se dhe sherri, që e marrtë djalli, e marrtë, seç ka diçka të ngjashme me këngën labe. Njëri e hedh dhe tjetri e pret. Jo që të duket i bukur, por që të ketë, mbase, më tepër kuptim. E, ti o mallakastrioti im, ndofta mund të vije mbi shina lokomotivën e kësaj mbrapshtie të futur si përçarës midis motrave e vëllezërve.
            Pas këtyre fjalëve, im at’, ishte në një zonë gri, të themi, se përsëriti shprehjen:
            – Pesë minuta më parë të kishe ardhur, o baxhanak!
            – Epo ti nuk e di se nga vij unë! – tha tjetri, më në fund.
            – Nga, për të mirë, o miku im?
            – Nga një shi me bubullima, por këtu paska rënë breshër… Shko lahu një herë se je akoma i skuqur, pa flasim!
            Për mua, ajo shprehje,  linte të kuptohej se edhe ai,  zbriste nga rrethana të ngjajshme. Por, im atë,  vajti në çezmën e oborrit, te pragu i avllisë dhe nga hutimi, mbase s’I vuri veshin fjalëve të tij. Porta, gjysmë e hapur, lejonte të dukej lopa, që sikur e tërhiqte plakën, e cila plekste me shtiza, kokulur dhe shkonte pas saj si një somnambul, ndërsa dielli qe në të perënduar. Nga ana tjetër dëgjohej klarina e cila, tanimë, pa stonaturë, drithëronte melodinë tronditëse dhe refreni i këngës:

            Si një qyqe mbeti nëna jonë, 
            Pranë oxhakut, si kërcure. . . 

           Nuk dallohej në qante klarina apo klarinetisti. Se dëgjoheshin edhe rënkime përveç veglës. Më pas do të merrja vesh se komshiu kishte qenë një beqar i stazhonuar, por edhe një orkestrant me emër, që parapëlqehej në dasma. Ai i binte kryq e tërthor vendit, me klarinën e tij, që ndezte zjarr në zemrat e njerëzve… Por e ëma e moshuar, ndonëse me mirëqenie, s’kishte me kë të këmbente dy fjalë, pranë vatrës së saj të vetmuar… deri sa u shua…
Atë natë kishte ardhur shoqëria e orkestrantit me veglat e tyre. Luanin për të parën herë, melodi aspak të gëzuara. Madje, tejet trishtuese  Nëna e kapos së klarinës kishte të dyzetat. Tek bisedohej për ‘të, dëgjova tim at të thoshte:   – Qenka një epidemi që ka përfshirë mbarë vendin.

            *   *   *

            Gjithë ç’lexuat e shkrova, pas një jave si tregim dhe ia dërgova revistës së kohëpaskohëshme, ku unë kisha botuar disa herë. Qe prag-pashke dhe redaktori më propozoi ta botonte në numrin e prillit, ku do të vihej dhe një kronikë rutinë pranë, mbi përcjelljen e kremtimeve të Ringjalljes së Krishtit.
            -Zbusim kështu dhe shpirtin e vranët e trishtues që shoqërojnë tregimin tënd, – do të më bindte ai.
            Dy ditë pas Ringjalljes, redaktori do të më telefononte dhe do të më thoshte:
            – Të vish urgjent për tregimin! Me diçka zhuritëse do të përballesh.
            Zëri i tij s’tregonte aspak shqetësim. Përkundrazi. Kishte një ton ngazëllimi për të mos thënë, dalldi. Pra, si mund të qe i ngutshëm? Aq më tepër përvëluese thirrja e tij?  Gjithsesi shkova. Edhe sepse më udhëheq gjithmonë bindja se redaktorët kanë një shqisë të gjashtë. Diçka duhet të ketë pikasur-mendova.
            – Numri i pashkës po del shumë tërheqës, falë edhe tregimit tënd, -më deklamoi ai sapo hyra në zyrë si në skenën e ndonjë teatri.
            “SFIDA E NJË PËRKTHYESI ADOLESHENT dhe . . . ., PRELUDI I BRAKTISJES”.”  – do të…
            Por unë s’e lashë të përfundonte fjalinë:
            – Po këtë… prelud i braktisjes ç’e ke që ia paske shtuar si bisht tregimit tim?
            – Mund të jesh regjisor edhe pa pasur nevojë të kesh talentin e aktorit. Kështu është edhe me ne redaktorët, miku im. Jo detyrimisht ai ka prirjen për të shkruar. Por ai duhet të ketë domosdoshmërisht atë shqisën e gjashtë.
            -Të nuhatjes atje ku s’ekziston fare atmosferë? – ndërhyra unë.
            – E, jo në oqeanin ajror,-plotësoi ai. Pikërisht këtë dua të them.
            – Dhe?
            – Dhe…, tema juaj, miku im, vjen në një kohë kur në botën e civilizuar, ku kërkojmë të futemi, ndodhin drama si rezultat i braktisjes së prindërve nga fëmijët. Me tregimin tuaj ne jo vetëm që paralajmërojmë, por edhe i paradalim rrezikut se …, Dhe ai më dha një fletushkë nga ato, që dikur quheshin AXHANSE . Atë çast unë u ula dhe nisa ta lexoj:
            Bëhej fjalë për një çift të moshuarish europianë, që jetonin vetminë ndonëse në mirëqenie. Djali i tyre i vetëm, por i martuar e me dy fëmijë, djalë e vajzë; tre dhe shtatë vjeç, u kishte telefonuar se do të vinte bashkë me vogëlushët, të kalonin familjarisht Ringjalljen e KRISHTIT  në kishë dhe familje. Pleqtë qenë gëzuar se, më në fund, djalin i tyre me emër të mirë në avokati, do ta kishin përkrah me nuse,  me qirinj në duar e me përkujdes ndaj tyre.Por,…Ai nuk erdhi në kishë dhe zemra e të moshuarve pësoi një plasaritje, ngaqë  iu hoq mundësia e krenarisë përpara komshinjve, teksa do të mbanin, herë njëri e herë tjetri, nipat, aty në krah të tyre. Gjithsesi menduan se lëvizjet e shumta, me trafik të rënduar, i kanë këto. Dhe, të gjorët prindër, u kthyen pak më shpejt në shtëpinë e tyre për t’i hedhur edhe një sy trapezës së shtruar.
            Ora ecte dhe ata s’guxonin t’i preknin ushqimet dhe ëmbëlsirat e vendosura me gusto enkas për djalin e tyre. Për nusen e bukur të tyre. Për ata nipër që s’erdhën e s’erdhën atë natë edhe pse u gdhinë pleqtë duke i pritur të veshur mirë e bukur si për ditën e Ringjallnes së KRISHTIT. Gjithmonë bëhej fjelë për vitin e shkuar. Dhe ishte e disajta herë që zhgënjeheshin pas një telefonate.
            Pleqtë nuk kishin më kurajë që të përballonin një tjetër shpresë-shuarje se: zemra i la dhe u thërrmua.
            Prandaj vendosën t’i japin fund jetës së tyre. Nuk kishte më kuptim asgjë. 

ÇËSHTJEN: TË RROSH A TË MOS RROSH, E ZGJIDHI ÇIFTJA E PLAKUT.

            Fleta e AXHANSI më ra nga dora mbi tryezën e redaktorit:
            – Dhe ti kërkon që këtë lajm tronditës t’ia vësh si medaljon në gjoksin e tregimit tim? – i thashë me zë të ulur si të shqiptoja diçka të ngjashme me dinamitin a nitroglicerinën.   
            Ai tundi kryet se e kuptoi që mbase ky veprim kishte, si të thuash, veti shpërthyese.
            – Nuhatjen e redaktorëve me atë shqisën e gjashtë, unë do ta rendisja në aftësinë e …djallit, -përfundova mendimin kësaj here me zë të lartë dhe u mata të largohem me dorëshkrimet e mia në dorë.
            Ai më ndali dhe qeshi. Jo sepse qe i ftohtë e i pandjenjë. Por sepse efektin e këtij informacioni, ai e kishte përjetuar duke e lexuar disa herë përpara se të vija unë: – Shoqëria jonë, vuri në dukje ai, – nuk ka mbërritur ende në këtë stad.
            – Po, -thashë unë-se jemi… të paktën njëqind e gjashtëdhjetë vjet më pas në krahasim me francezët.
            – Pse njëqind e gjashtëdhjetë e jo dyqind vjet, të themi?
            – Se po flisnim për dukurinë e kësaj etape civilizimi.
            Sepse, më njëmijë e tetëqind e tridhjetë e pesën, Balzaku, shkroi romanin XHA GORJO”, në korpusin e romaneve të titulluar KOMEDIA NJERËZORE. Tani jemi më njëmijë e nëntëqind e nëntëdhjetë e pesën. Bëje vetë llogarinë. Kemi mbërritur pra te:   STADI “XHA GORJO”.
            Redaktori i së përjavshmes më tha, qetë – qetë:
            – Edhe po, edhe jo.
            – Si ta kuptoj këtë pohim e mohim në të njëjtën kohë?
            – Sepse … lajmi që lexove s’ishte aspak i vërtetë.
            Unë shqeva xytë.
            – Fundi i tij ishte imagjinar, – plotësoi ai.
            – Më konkretisht – thashë unë.
            Të dy prindërit i kishte zënë gjumi nga pritja e gjatë. Dhe plaku kishte përfytyruar fundin me çiften e tij, ndërkohë që zgjohet nga një zile e fortë. Ishte djali që telefononte se: fluturimi ishte anuluar për shkak të një defekti të rëndë. Plaku i shqetësuar kishte ngritur plakën, që gjithashtu flinte. Ajo u shqetësua:
            – S’prish punë bir, edhe sikur të mos vish. Shihemi në skype, në internet.
            Por jo. Të nesërmen, një taksi e solli djalin me gruan e bukur dhe dy fëmijët si yje…

            *   *   *

            Në shtator, im at, mori vizat për të gjithë pjesëtarët e familjes.
            Kësisoj, filluam përgatitjet e lënies së Atdheut. Në një farë mënyre do të shkëputeshim, me gjasë pa kthim edhe nga gjyshja e cila gjithashtu, diç na kishte ormisur e mbështjellë me kujdes:  qebapin, mullirin e kafesë dhe një qese të veçantë me një grusht DHE nga KOPSHTI I saj. S’qe vetëm nanuritës ky ças ndarës. Por edhe më prekëse ajo që do të na ribefasonte më pas. Çfarë? Nga nënkreja ku mbështetej,  nxori  FLAMURIN që kishte moshën e viteve të saj.
            – E kam sjellë në pajë kur u martova, tha kështu dhe na e dha të palosur me kujdes. – Dhe isha vetëm katërmbëdhjetë vjeç. Mund të ketë qenë viti i pestë a i gjashtë, që ishim bërë shtet. Ne krenoheshim që dasma të niste me bajrakun  dhe kjo të mbetej në prikën e nuses…

            Tha kështu dhe u përlot.
            Na përcolli deri te porta e jashtme.
            Ne morëm monopatin.
            Përpara se të mbërrinim në xhade, ktheva edhe një herë kryet.
            Qe momenti kur ajo tundi përfundimisht shaminë e bardhë të kokës dhe u fut brenda.
            Vetëm atë çast vura re se porta e madhe metalike ishte lyer me të zezë. Ajo u mbyll dhe unë ndjeva se nuk do ta shihja më këtë ‘mamanë time të madhe’.
            Pastaj, ajo, si të kujtohej se që kur isha i vogël më kishte kujdes mos mbetesha jashtë, e rihapi pakëz portën. Për të më dhënë mua të drejtën të lozja edhe ca. E si për të më thënë ” Çamaroku i nënës! Ngopu tani me lodra. Se kur të rritesh, të presin të tjera andralla “.
            O Zot! Hapsira e çelur e portës lejonte të dukej stoli bosh në thellësi ku vajti gjyshja. Ai qoshe  sa vinte e shndërrohej në përmasat e një varri mes lulesh!  Hodha sytë tek të dy prindërit. Mamaja fshihte lotët tinëzisht. Kurse pamja e tim eti tregonte haptas hutimin e njeriut që shkon drejt një bote plotësisht të panjohur.
            Epidemia e braktisjes, na kishte përfshirë edhe ne si gjithë kombin. Unë tanimë uroja që të mos kishim fatin e. . . DRONTIT.

Por ju lexues të dashur, do të keni mundësinë të ndiqni edhe si vajti jeta jonë në emigracion dhe konkretisht në Greqi. Unë e kam shkruar tashmë atë sepse, që atëhere ka rrjedhur mjaft ujë dhe në portalin e mikut tim, patriotit AJET NURO, do t’ua sjell në javën e parë të VITIT TË RI 2018!  GËZUAR FESTAT E VUND-VITIT ! GËZUAR VITIN E RI 2018 NË FAMILJET TUAJA!

LEXIM TË KËNDSHËM, LEXUESIT E MI! 

AUTORI: 

SOTIR ATHANASI 

Athinë, 
Dhjetor, 2015!

Rired.:Dhjetor, 2017! 

Comments

comments