Nderim për figurën e shquar  të shkencës gjuhësore shqiptare,  Prof. Androkli Kostallari 

Nga Prof. Dr. Eshref Ymeri

 

Në përkujtim të 25-vjetorit të ndarjes nga jeta të Prof. Androkli Kostallarit më 22 mars 1992, sot në Tiranë organizohet prezantimi i vëllimeve I,II dhe V të veprave të tij, siç më njoftonte para do kohësh Prof.as.dr. Kujtim Kapllani, kurse prezantimi i të pesë vëllimeve është parashikuar të bëhet më 07 nëntor 2017, me rastin e 95- vjetorit të lindjes së tij.

Meriton të përshëndetet mjaft ngrohtësisht Prof.as. Kujtim Kapllani për gjithë atë punë të mundimshme kërkimore që ka kryer për grumullimin dhe për kompjuterizimin e veprës së Prof. Androkli Kostallarit dhe për përgatitjen e saj për në shtyp.

       Po aq ngrohtësisht e meritojnë të përshëndeten edhe anëtarët e tjerë të grupit të punës që kanë dhënë kontributin e tyre të çmuar për dërgimin në shtyp të veprës së Prof. Androkli Kostallarit, si redaktorja Irinë Kostallari, recezentët Prof.dr. Rami Memushaj (edhe qortues i veprës), Prof.dr. Emil Lafe dhe Prof.dr. Qemal Murati

Në punimin e tij hulumtues me titull “Jeta dhe veprimtaria shkencore e Prof. Androkli Kostallarit”, Prof.as. Kujtim Kapllani i ka bërë një homazh të shkëlqyer veprimtarisë shkencore të Prof. Androkli Kostallarit, të këtij personaliteti të shquar të kombit shqiptar në fushën e shkencës së gjuhësisë shqiptare.

Unë këtu do të ndalem jo në veprën shkencore të Prof. Androkli Kostallarit, të cilën Prof.as. Kujtim Kapllani e ka trajtuar në një mënyrë shteruese në punimin e lartpërmendur. Unë do të ndalem vetëm në dy kujtime personale nga kontaktet e shumta që kam pasur me Profesor Androkliun dhe në disa aspekte të tjera, ku hidhet dritë mbi personalitetin e tij, si një figurë shumëpërmasore në gjuhësinë shqiptare.

Së pari, Prof. Androkli Kostallari dallohej për një formim intelektual me një shpirt humanist të jashtëzakonshëm dhe për dashamirësinë e tij karakteristike ndaj intelektualëve të rinj të fushës së gjuhësisë dhe të letërsisë. Mendoj se një sërë shkencëtarësh me emër në lëmin e gjuhësisë dhe të letërsisë shqipe, sot duhet t’i jenë mjaft mirënjohës Prof. Androkli Kostallarit, i cili s’i pati reshtur asnjëherë përpjekjet e veta të pandërprera për “t’i gjuajtur” ata atje ku punonin, në rrethet e tjera të vendit, dhe për t’i tërhequr në Institutin e gjuhësisë dhe të letërsisë. Në saje të atyre përpjekjeve të Prof. Androkli Kostallarit, Instituti i gjuhësisë dhe i letërsisë erdhi e mori formatin e një institucioni shkencor me shumë autoritet në vendin tonë, duke dhënë një kontribut të shquar me botime shkencore nga fusha e leksikografisë, e gramatikës, e terminologjisë, e dialektologjisë dhe e letërsisë artistike.

Së dyti, me interesimin e drejtpërdrejtë të Prof. Androkli Kostallarit, për vite me radhë, qenë organizuar ekspedita gjuhësore në mbarë vendin për skedimin e leksikut të gjuhës shqipe. Si rezultat i asaj pune shumëvjeçare të atyre ekspeditave gjuhësore, në bashkëpunim edhe me degën e gjuhës dhe të letërsisë shqipe të Fakultetit të historisë dhe të filologjisë dhe me mësuesit e gjuhës shqipe, gjer edhe në skajet më të largëta të vendit, në Institutin e gjuhësisë dhe të letërsisë erdhi e u krijua një kartotekë mjaft e pasur e leksikut të gjuhës shqipe që arriti deri në rreth 5 milionë skeda, çka përbën një thesar të pashtershëm për hartimin e fjalorëve të gjuhës shqipe.  

Në periudhën nga 01 prilli deri më 31 korrik të vitit 1968, në kuadrin e qarkullimit të disa kuadrove të Universitetit të Tiranës në bazë, mua më caktuan në Shkollën 12-vjeçare të Memaliajt. Para se të nisesha për atje, pata një takim me Profesor Androkliun. Sapo mori vesh që do të shkoja për një qarkullim katërmujor në Memaliaj, bashkë me Ferdinand Lekën (prof.dr.), bashkëpunëtor shkencor i Institutit të gjuhësisë dhe të letërsisë, më porositi që, krahas mësimdhënies në atë shkollë, të merresha edhe me vjeljen e leksikut të gjuhës shqipe të asaj zone. Pas përfundimit të pushimeve verore, në fillim të muajit shtator të atij viti, shkova te Profesor Androkliu dhe i dorëzova një listë me 408 fjalë të reja që i pata vjelë gjatë atyre katër muajve. Disa nga ato fjalë figurojnë edhe në Fjalorin e gjuhës së sotme shqipe, të botuar në vitin 1980.

Së treti, Prof. Androkli Kostallari ka dhënë një kontribut mjaft të shquar edhe në drejtimin e punës shkencore të mjaft shkencëtarëve të rinj jashtë Institutit të gjuhësisë dhe të letërsisë. Ai pati udhëhequr një sërë disertacionesh të shumë pedagogëve të rinj të Fakultetit të historisë dhe të filologjisë, duke iu çelur rrugën atyre për një punë kërkimore-shkencore afatgjatë, e cila i pati çuar ata deri në marrjen e titujve më të lartë shkencorë. Profesor Androkliu ka qenë udhëheqës edhe i disertacionit tim shkencor me titull “Paralele leksiko-frazeologjike të shqipes me rusishten në përkthim”, të cilin e pata mbrojtur para Këshillit shkencor të Fakultetit të historisë dhe të filologjisë në vitet ’80. Nga kontaktet e shumta që pata me Profesor Androkliun gjatë kohës së përgatitjes së disertacionit, në figurën e tij njoha shumë më nga afër një personalitet të shquar të kulturës shqiptare dhe një intelektual me një erudicion të jashtëzakonshëm.

Gatishmëria e Profesor Androkliut për t’i ndihmuar kuadrot e rinj, ishte me të vërtetë e admirueshme. Ajo shërben si një shembull mjaft domethënës për të gjithë shkencëtarët tanë të fushës së gjuhësisë dhe të letërsisë me tituj të lartë shkencor, të cilët po japin kontributin e tyre të pakursyer në ndihmë të shkencëtarëve të rinj për të çarë me vetëbesim në fushën e studimeve shkencore në lëmin e gjuhës dhe të letërsisë shqipe.

Santa Barbara, Kaliforni

22 mars 2017

Comments

comments

-----